Qaraçı (titul)
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Qaraçı — XV–XVIII əsrlərdə türk xalqları arasında ən ali feodal titullardan biri.[1] Bu, Yaxın Şərq və Orta Şərqdə işlədilən vəzir titulu ilə eynidir.
"Qaraçı" titulundan Krım xanlığında, Sibir xanlığında, Böyük Noqay Ordasında, Qazan xanlığında və digər dövlətlərdə istifadə edilirdi.[2]
"Qaraçı" ünvanı, adətən, Şirin, Barğın, Arğın və Qıpçaq tayfalarının adamlarına verilirdi.[3] Bu dörd tayfa Krım xanlığının idarə olunmasında iştirak edən və Çingiz xanın soyundan gəlməyən əsas tayfalar idi.
Etimologiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bəzi mənbələrə görə, Çingiz xan və bir çox qardaşları “Qaraça, Qara Tatar, Xaraçın” alt qrupundan idilər.[4][5] Bu ad həm də Çingizlə bağlı ifadədən götürülüb.[6]
Mədəniyyətdə
[redaktə | mənbəni redaktə et]Tatar xalqında belə bir məsəl var: “Ağıllı qaraçı ağıllı insanı xan edər”.[1]
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Новосельский А. А. «Борьба Московского государства с татарами в XVII веке», Москва 1948
- Скрынников Р. Г. «Ермак», Москва 2008.
- Шамильоглу Ю. «Карачи-беи» (сборник «Из истории Золотой Орды, Казань, 1993, с. 44-60
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 Татарско-русский словарь, 56000 слов, 7400 фразеологических выражений. - Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова. 2007.
- ↑ Новосельский А. А. «Борьба Московского государства с татарами в XVII веке». Москва. 1948.
- ↑ Leszek Podhorodecki, Chanat Krymski i jego stosunki z Polską w XV-XVIII w., Książka i Wiedza Warszawa 1987.
- ↑ Ахметзаки Валиди Тоган. История башкир. Уфа: Китап, 2010 ISBN 978-5-295-05000-8 стр.222
- ↑ Армянские источники о монголах. Извлечения из рукописей XIII-XIV вв. / Пер. с древнеарм., пред. и прим. А.Г.Галстяна., М., 1962, с.44
- ↑ Г. Еникеев. Корона Ордынской империи, или Татарского ига не было. — Казань: Алисторус, 2013. — ISBN 978-5-4438-0094-3
